Naar HOM-website

Startpagina HOM-algemeen

Nieuw op HOM-site

Naar externe links

Zoeken in HOM-site

Inloggen HOM-ledengebied

Vorige bezochte pagina

Volgende (reeds bezochte) pagina

Email naar HOM

Vernieuwing van deze pagina

Klik voor naar top van de pagina of dubbelklik linkermuisknop

Sluit dit vak met klik op linker muisknop.

Info rechtermuisknop

Volgende pag. of vorige pag.

  

  
  

aaaaaa

www

WO I - Openbare vermakelijkheden.
Vrije tijd en ontspanning.


Deze bijdrage is onder meer gebaseerd op de gegevens uit het oorlogsdagboek 1914-1918 van Louis Lindemans, de Geschiedenis van Opwijk (Jan Lindemans), de besluiten van de gemeenteraden Opwijk en Mazenzele, de uitgaande briefwisseling van de gemeenten Opwijk en Mazenzele, het frontblaadje De Stem uit Opwijck, de verslagen van de parochiepastoors Opwijk en Mazenzele over de oorlogsgebeurtenissen, de gegevens met betrekking tot de oorlogsomstandigheden uit het verslagboek (afroepboek) van de parochie Sint-Paulus nov. 1916-dec. 1920, de akten Burgerlijke Stand Opwijk en Mazenzele en de gemeentelijke Bevolkingsregisters Opwijk en Mazenzele.

Zie ook de meer uitgebreide lijst van bronnen en literatuur.

 

Kermissen

In brieven aan het frontblaadje De Stem uit Opwyck vertellen de mensen over de kermis:

’t Is nu den tijd niet om te feesten en te kermissen … Nochtans des te vuriger zal men St Paulus vieren in de kerk en zal er gebeden worden voor de duurbare afwezigen die den groten oorlog mede maken. Zoo ook was het verleden zomer met de grote kermis. (15-1-1916)

Het is op ‘t dorp geen kermis geweest, doch ieder had zich nog wat weten aan te schaffen om te huis, in familiekring een beetje te kermissen. (1-8-17)

Openbare danspartijen

Opwijk

In december 1917 meldde de gemeente aan de Zivilkommissar dat het houden van openbare vermakelijkheden (danspartijen) verboden was. Alleen tijdens de kermisdagen waren ze toegelaten, zoals voor de oorlog in het politiereglement beslist was. In april 1918 vroeg Alfons Kindermans om in zijn herberg een danszaal te mogen inrichten. De gemeente gaf geen toelating omdat er geen aparte zaal was, omdat het inrichten van danspartijen aanleiding gaf tot kansspelen, verkwistingen en andere buitensporigheden, die –bijzonder in de heersende omstandigheden- moesten beteugeld worden en omdat de herberg dicht tegen de grens van het Etappengebied lag zodat er gevaar bestond voor smokkelarij en vechtpartijen.

Mazenzele

In december 1917 waren er sinds verscheidene zondagen en zelfs in de week ‘oprechte misdaden begaan’. In 2 of 3 herbergen werd er dansspel gehouden, alhoewel herhaaldelijk verboden door de plaatselijke politie. Tezelfdertijd werd er gespeeld met honden, ja zelfs voor duizenden Marken. Om deze wandrijven te keer te gaan hadden de burgemeester, schepenen en veldwachter politieronden gedaan en PV’s opgemaakt. Niettegenstaande dit alles duurde dit dag aan dag. Schepen Vereertbrugghen kreeg ‘s avonds een glas op zijn hoofd en de veldwachter was deerlijk 'afgetakeld' geweest. Er werd dan versterking gevraagd van de politiecommissaris van Opwijk. Er werd een PV opgesteld ten laste van Frans en Egied Vereman voor het houden van een verboden danspartij. De procureur des konings vroeg om de strengste maatregelen, ondanks de moeite van de gemeente om deze plaag tegen te gaan. In januari 1918 stuurde de gemeente aan de procureur des konings een kopie van het Politiereglement dat het dansspel verbood. Art 12 stelde: 'Geen herbergen of uitverkopen van dranken zal mogen toelaten van te dansen zonder bemachtiging van de burgemeester of de schepen gelast met policie.' Het reglement voorzag de toepassing van de strengste straffen.

Hanengevechten

In april 1915 bevestigde de gemeente dat er in Opwijk geen hanengevechten worden georganiseerd.

Sportverenigingen

In april 1917 meldde de gemeente aan de Kreischef –in antwoord op een brief van de kommandantur te Merchtem- dat er geen voetbal of andere sportverenigingen in Opwijk actief waren.

Kaatswedstrijden

Te Opwijk was er in augustus 1916 een kaatstornooi tussen Schaarbeek, Koekelberg, Sint-Gillis Dendermonde en Buggenhout. (De Volksstem, 13 april 1916). In augustus 1917 nam de kaatsvereniging van Opwijk deel aan een tornooi te Merchtem, samen met Londerzeel en Peizegem. Louis Lindemans schrijft in zijn dagboek op 3 oktober 1917: 'In Vlaanderen wordt het kaatsspel verboden: de werklozen vonden het leutig maar den ganschen dag te kaatsen, en dat mocht niet, oh nein !'. Na de vergaderingen van de Opwijkse studentenbond was er ook nog tijd voor ontspanning in het kaatsspel.

Duivensport

Louis Lindemans zag dat in oktober 1914 een eerste Duitse affiche over de duiven aangeplakt werd. Duivenkoten moesten verzegeld worden. Als een duif stierf, moet de geringde poot binnengebracht worden. Vanaf de winter 1914 moesten de duiven geslacht worden. De Duitsers vreesden spionage bij middel van de gevleugelde vrienden. Duivenspel was verboden. Alle 'verloren' duiven moesten aangegeven worden. De verordening van de gouverneur-generaal van 22 juni 1916 verplichtte de opgave van alle in Opwijk afgeschafte en verkochte duivenvoetringen. De duiven die uit hun hok waren weggebleven moesten volgens een verordening van 22 juni 1916 aangegeven worden. In maart 1917 gaf de gemeente Opwijk een lange lijst door met de namen van de eigenaars, het adres, het ringnummer, het jaartal, de maatschappij en de kleur van de duif. In maart en juni 1918 stuurde ze nog een lijst van de verloren duiven.

Cinema’s

In oktober 1918 antwoordde de gemeente aan de kommandantur te Asse dat er in Opwijk geen kinema’s waren.

Schoolfeesten

Op zondag 2 april 1916 was er in de St.-Pauluszaal een feestje van de zondagsschool, terwijl de Duitsers de zaal bewaakten. In december 1917 werd aan de kommandantur te Ternat de toelating gevraagd om op 7 januari 1918 een schoolfeest voor de zondagsschool te mogen organiseren.

Het frontblaadje De Stem uit Opwyck berichtte:

Kaart van 1 Januarie: Vandaag was er hier een klein feestje ter gelegenheid der prijsuitdeling van de meisjes zondagschool. De zangafdeling der congregatie zong enige koren, voorts droegen enige solisten een paar liedjes voor. (1-2-16)

Met S Jozef speelden de jongens der zondagsschool een stukje ondereen. (15-5-16)

Ontspanning bij vergaderingen

Vanaf de oprichting van de Opwijkse Vrouwengilde op 3 januari 1918 werd sociaal contact rond koffie en koekjes, tombola, zang, voordracht, dans, toneel en spelletjes allerhande, lichtbeelden … als een volwaardige onderdeel van de bijeenkomsten beschouwd.

De oorlog bezongen

WO 1, met zoveel dramatische aspecten, vond een weerklank in (volks)liedjes. Sommigen kregen een nieuwe getoonzette muziek, andere werden gezongen op de wijze van een bestaande min of meer populaire compositie. Sommige werden verbaal overgedragen, waarbij de teksten eventueel aangepast werden aan de plaats of omstandigheden, andere werden gedrukt als marktliedjes, de zogenaamde 'vliegende blaadjes'. In veel gevallen waren de tekstschrijver, de eventuele melodie en de oorspronkelijke zanger onbekend. Over ’t algemeen gaven deze volksliedjes een goed beeld van hoe onze mensen in het bezette land de oorlog beleefden en met een lied, soms met een kwinkslag en som dramatisch, uiting gaven aan hun gedachten en hun gevoelens.

Enkele van de ons bekende 'vliegende blaadjes' kwamen uit de oude herberg van Josephus Abbeloos-Francisca De Pauw (later Rosalie Abbeloos-Heyvaert/Leemans) op Droeshout-stad ('Kabot'). Sommigen droegen een datum van onder de oorlog. Deze dienden dan wel de Duitse censuur te passeren. Andere speelden wel vlug in op de actualiteit. Zo is er het blaadje met de datum 'Front Belge, le 18 octobre 1918' 'Chanson du front Belge. Dernière Offensive' op de zangwijze 'Légende des Flots Bleus'. Het is gedrukt op de achterzijde van een fragment van een Duitse stadskaart.


www.heemkringopwijk.net - Print:
© Heemkring Opwijk-Mazenzele (HOM) 1999-