Naast de geleide bezoeken aan de Sint-Jozefskerk van Droeshout en de foto- en documentententoonstelling 'Symbolen in het Opwijks bouwkundig erfgoed' waren de geleide heemwandelingen in en rond Droeshout 't Stad het derde luik van het OMD-gebeuren 2002 in Opwijk.

Beschrijving met toelichting bij de belangrijkste wetenswaardigheden langs het wandeltraject.

Heemwandeling in en rond Droeshout 't Stad'

Deze korte heemwandeling (ca. 1,6 km), met vertrek en aankomst aan de ingang van de Sint-Jozefskerk, is bedoeld als een kennismaking met de plaats van inplanting van de initiële parochielokalen en hun omgeving langsheen de steenweg Aalst-Vilvoorde (eerste kerk, pastorie, kerkhof, parochiescholen, 'nieuwe' kerk) en onmiddellijke omgeving waarrond het huidige centrum van Droeshout ('t Stad') zich ontwikkelde.
Voor enkele algemeenheden over Droeshout: zie het hoofdstuk 'Van gehucht 'Droeshout' tot parochie'.

Sint-Jozefskerk Droeshout

Met de grond- en funderingswerken voor de huidige neogotische kerk werd -door de parochianen zelf- een aanvang genomen in het najaar van 1909. De aanbesteding van de bovenbouw vond plaats op 2 augustus 1909, op basis van plannen en lastenkohier opgesteld door de Aalsterse stadsarchitect Jules Goethals. De werken werden toevertrouwd aan aannemer L. Verstraete uit Rumbeke voor een bedrag van 95.990 fr.

De inzegening van de nieuwe parochiekerk had reeds plaats op 3 april 1911.

Voor meer gegevens: zie het hoofdstuk 'De Sint-Jozefskerk', p. 6.

Op de hoek van de kerktoegang (kant 'Meir') staat de pastorie, gebouwd in 1894-'95 maar ingrijpend verbouwd in 1968-'69.

Aan de overzijde van de steenweg zien nog één van de oudere huizen van Droeshout 't Stad (huis van 'den Bels'), gebouwd kort na het ontstaan van de parochie.

Tussen de 'nieuwe' kerk en de oude kerk bevindt zich de toegangsweg naar het kerkhof - zie hoofdstuk 'Het kerkhof van Droeshout', p. 12.

Oude kerk

In 1894-'95 werd door onderpastoor Drijvers van Opwijk op grond van pastoor De Munter van Mollem een kapel gebouwd als voorlopige kerk voor de op te richten nieuwe parochie Droeshout.

Jules Goethals, stadsarchitect van Aalst, maakte de plannen. Het is een gebouw van 6 traveeën, opgetrokken in baksteen met aanvankelijk een zadeldak met rode pannen. De traveeën zijn van elkaar gescheiden door muurpilasters met sierankers en bepleisterde tussenblokken. Elk (nu dichtgemetst) venster is een drielichtvorm met twee rondboogvensters. De westgevel (kant huidige kerk) heeft een mooie indeling door decoratieve rondboogblindnissen op arduinen consoles. Deze zijn trapsgewijs van boven naar beneden uitgevoerd, rond een centraal venster van hetzelfde type als deze van de straatgevel. Langs deze kant stond ook, op de nok, een klein houten torentje met afgesnuit tentdak. De 'oude' kerk is 27 meter lang en 7,70 meter breed. De stijl van de gevels is duidelijk neogotiek, alhoewel het algemene grondplan niets met een gotische kerk te maken heeft.

Na zijn functie als voorlopige kerk -tot 1911- deed het gebouw dienst als schoollokalen (en occasioneel als toneel- en feestzaal) en sinds 1958 als permanente parochiezaal.

Steenweg op Vilvoorde

De huidige baan, vroeger een provinciale baan, nu de gewestweg N211, werd aangelegd in 1827-'29 ter vervanging van de aloude heirbaan van Aalst (Denderovergang) naar Mechelen (Dijleovergang), over Vilvoorde (Zenneovergang).

Dit deel van de steenweg bevindt zich in het Hoog Langveld (tot aan de oude heerweg noordwaarts) in het Klein Langveld.

De baan werd in de loop der jaren herhaaldelijk aangepast.

In zijn 'Handboek tot inlichting' schreef pastoor Eugeen Vermeyen (Zjeppis): 'In 1898. Is gelegd den macadam weg: van aan de voorloopige Pastorij van Droeshout tot aan de steenweg van Opwijck naar Merchtem.

In 1900. Is de weg voorts gelegd tot aan het grondgebied van Merchtem.

In 1900. Is de veloweg gelegd van aan de voorlopige pastorij tot aan de Barreel Droeshout.'.

In onze jeugd was het deel vanaf de Langeveldstraat, richting Klei, in betonverharding. Het deel richting Meir en Bareel was nog in kasseistenen.

Vroeger was de weg afgezoomd met statige olmen (iepen). Zij werden in fasen gerooid wegens de toegeslagen olmziekte.

Voor meer gegevens over de steenweg kunnen wij verwijzen naar de bijdrage 'De provinciale weg Aalst-Vilvoorde in Opwijk in de 19e en in de 20e eeuw' in het eerstvolgend nummer van het HOM-tijdschrift.

Bij de oprichting van de parochie 1895-'96 stond er, waar zich nu het centrum van de parochie bevindt (op 't Stad'), geen enkel huis. Van de wegwijzer (aansluiting van de baan naar Opwijk-centrum) tot de 'Meir' stonden slechts enkele verspreide woningen.

Tussen de 'oude kerk' en café 'De Herder' woonde Vincent Heuvinck-Vertommen, eerste koster van Droeshout (1896-1936) (huis nu sterk gewijzigd). In een volgende generatie woonde hier Jean en Bertha-Vercauteren-Vertommen.

Café 'De Herder' is de enige overblijvende café-herberg op 't Stad' van Droeshout. Vroeger was het hier zowat in alle huizen staminee, behalve dan bij de pastoor !

In augustus 1998 vierde men het 100-jarig bestaan van de herberg. De stichters waren Jan Frans Van der Stappen (Waaienbergkouter) en Melanie Van Handenhoven. J.F. Van der Stappen was nog schaapherder geweest, vandaar '... van Schepers' en wellicht ook de herbergnaam 'In den Herder'. Deze naam werd tenminste al in 20-tiger jaren gebruikt. De herberg zou ook nog de naam 'De Kriekelaar' gedragen hebben. De herberg werd 100 jaar geleden opgericht op grond van 'Staeses' (brouwerij De Smedt) (recht van opstal of op 'jaarschaal'). Weduwe Melanie Van der Stappen huwde in 1909 met Leo Jozef De Vleminck, afkomstig van het Merchtems Prinsessenhof. De zaak ging in 1943 over op de zoon, Eugeen De Vleminck en zijn echtgenote Clothilde Wynants. Hun jongste dochter Josée en haar echtgenoot Henri Achille Van den Bossche baten nu de herberg uit. In 1967 werd de herberg en woning grondig vernieuwd. Op beschikbare oude prentkaarten ziet men nog het vroegere geveluitzicht, samen met dat van de aanpalende huizen.

Voorbij het leeg terrein (vroeger Petrus Buyl-Timmerman en daarna Willocx-Timmerman) slaan wij rechts in.

Langeveldstraat

Dit is de huidige straat (deel van weg nr. 16) langsheen de Langvelden.

Aanvankelijk werd de naam Langeveldstraat gebruikt voor de huidige Langeveldweg (oost en west, weg nr. 21).

De straat vanaf de Langeveldweg, richting Waaienberg heette vroeger Nattestraat.

Het deel tussen de oude heerbaan (oude Mechelse baan) en de huidige Langeveldweg, blijkt slechts in 't begin van de 19de eeuw aangelegd, wellicht als een rechtstreekse verbindingsbaan van Langeveld, Waaienberg en Paddebroeken naar de nieuwe provinciale steenweg (1828). In de gemeentelijke Atlas der Buurtwegen (1843) staat dit deel van de straat aangeduid als Veldweg.

Rechts hebben wij het Hoog Langveld en vervolgens het Neer Langveld, beiden in het Klein Langveld. Links ligt het Groot Langveld (met langsheen de straat meerdere grote percelen die tot op het einde van de 18e eeuw eigendom waren van de Cisterciënserinnen-abdij O.L.Vrouw. van Zwijveke-Dendermonde).

Langveld

Deze grote langwerpige partij bouwland is verdeeld in Groot Langveld (oostwaarts van de Langeveldstraat, tussen de oude heirbaan en huidige Langeveldweg en Regenwortelbeek) en Klein Langveld (westwaarts van de Langeveldstraat). Het Klein Langveld (dat eigenlijk groter is dan het Groot Langveld) is op zijn beurt verdeeld in Hoog Langveld (langs weerszijden van de steenweg, tot tegen de Oude Mechelbaan) en Neer Langveld (tegen de Langeveldweg). De strook tussen de Langeveldweg-west en de Regenwortelbeek heet Klein Langvelde.

Kapel Sint-Jozef

Werd in 1903 als een H. Hart-kapel gebouwd door de familie Timmerman-Buyl voor een genezing.

Bij de bouw van het tweede deel van het schrijnwerkersatelier (Willocx), gebouwd op het einde van de veertiger-jaren, bleef de oorspronkelijke kapel gespaard en werd als het ware ingebouwd in het nieuwe bouwwerk.

In maart 1985 werd de oorspronkelijke kapel, reeds in zeer slechte staat en zwaar beschadigd, afgebroken en vervangen door de huidige. De eigenaars (Willocx), de patroonheilige van hun beroep (timmerlieden-schrijnwerkers) indachtig, lieten hun nieuwe kapel, als een symbool, toewijden aan Sint-Jozef.

Hof te Langevelde

Op de hoek van de huidige Langeveldstraat en Langeveldweg (huisnummers 68-100) staat een gerenoveerd deel van een fraaie hofstede, op de plaats van de vroegere Steenputstede (15-16e eeuw). Bemerk de niskapel op de hoek (symbool van de godsvrucht en het geloof in de beschermkracht van de heilige) en de restanten van het bakhuis in de weide.

Waarschijnlijk stond nog vroeger op deze plaats, tussen de beek en de straten, het oorspronkelijk Hof te Langvelde (13de eeuw). Het was vermoedelijk de bakermat van het geslacht van Langvelde. Later werd nog een onderscheid gemaakt tussen die 'groote' en 'die cleyne stede te langheveld'. Met deze laatste werd dan waarschijnlijk het hof bedoeld in de Langeveldweg-oost, later gekend als Vereertbrugghen's Hof (ook 'Stichelmanshoeve').

Wij zouden hier ons wandeltraject kunnen verlengen en verleggen door nog even verder te stappen in de Langeveldstraat en vervolgens de Langeveldweg-oost te nemen (huisnummers 1 tot 67), tussen het Groot Langveld en de Hoogstichel. Deze alternatieve wandelweg, met bijzonderheden langsheen het traject, staat gedetailleerd beschreven in de beschikbare tekst van onze heemwandeling 'Grootveld, Waaienberg, Paddebroeken, Langveld,...' van 30 augustus 1998. De tekst en kaart is ook beschikbaar op de HOM-internetsite heemkringopwijk.net/HOM-alg/fr/wandeling-98.htm.

Aan het Hof te Langevelde of (vroegere) Steenputstede (in Klein Langvelde) nemen wij rechts de Langeveldweg (west, huisnummers 68-100).

Langeveldweg

Vroeger deel van de Langeveldstraat (deel van de weg nr. 21), op ca. 100 tot 60 meter afstand evenwijdig aan de Regenwortelbeek-Langeveldbeek (Spechtbeek).

Rechts hebben wij het Neer Langveld in het Klein Langveld en links (tot tegen de Regenwortelbeek) het Klein Langvelde (met de Steenputsstede -zie hierboven-, de Hovingen, de Baatken Daems stede -nu het hof Gaston De Coninck-De Hertogh-,...).

Rechts hebben wij interessante zichten op Droeshout 't Stad, met de achterzijde van de parochiale voorzieningen: 'nieuwe' kerk, het kerkhof, de scholen,...

De weg sluit aan op de vroegere Crabstraat (Regenwortel).

Om een alternatieve wandeltracé te kiezen volgen wij deze, richting Regenwortel, Rijzerode en Crabsveld. Een groot deel van deze keuze is opgenomen in de beschikbare tekst van onze heemwandeling 'Regenwortel, Mazelkouter, De kints, Zottegem, Melkspinde' van 16 mei 1993.

Voorbij de voetweg richting Droeshout-'t Stad (Groenen Weghel), stond tot in de 19de eeuw het hof van Benoit Verdoodt. Hiervan is nu geen spoor meer te zien. In de 't begin van de 17e eeuw stond daar 'de vleughe' (valkenkooi) van Willem Verdoodt.

Voorbij het laatste huis rechts (nr. 94, Dierickx-Van Ranst) nemen wij rechts de Groenen Weghel (in de Atlas der Buurtwegen heet de weg Lindekensweg, weg nr. 93) die doorliep tot de oude heerbaan (nu Oude Mechelbaan, op het tracé van een deel van de huidige Guldenboomstraat - zie verder). De weg gaat door het Klein Langveld (met Neer Langveld langs de kant van de Langeveldweg en Hoog Langveld langs de kant van de Steenweg). Goed halverwege rechts zien wij het kerkhof van de parochie Droeshout, aangelegd schier onmiddellijk na de oprichting van de parochie (1896) met inzegening op 27 oktober 1898.

Links ligt het voetbalveld van S.V. Droeshout, waarna wij terug de Steenweg op Vilvoorde bereiken.

Wij steken hier de drukke steenweg over.

Van nabij de aansluiting van de Guldenboomstraat op de Steenweg op Vilvoorde hebben wij een mooi zicht op 'oud Droeshout'. De 'oude' kerk (nu parochiezaal) en, de 'nieuwe' neogotische kerk met de hoge massieve spitse toren als een symbool en baken langs de steenweg. Daartussen de toegang naar het kerkhof. Rechts van toegang naar de 'nieuwe' kerk, de pastorie en daarnaast nog twee fraaie lage oude huizen uit de beginperiode van de parochie. Over het huis rechts (in 't midden van de rij) schreef pastoor E. Vermeyen ('Zjeppis') in zijn 'Handboek tot inlichting': 'In 1902 uitkomen is het huis gebouwd van Joseph De Vos bakker alhier'. Het was de start van Bakkerij De Vos, die nu aan de overzijde van de kerk verder gezet wordt en wiens honderdste verjaardag in het voorjaar 2002 gevierd werd.

Over het derde huis (dichtst bij het voetbalplein, waarvan de gevel enigszins werd verbouwd) schrijft pastoor Vermeyen: '1903 In deze zomer is het derde huis gebouwd als men hier buiten naar Droeshout gaat, het derde links. Bewoond door Louis Verdoodt-Mostinckx.' (huis-herberg van 'Witten' Verdoodt).

Guldenboomstraat
Het eerste deel van de straat, tot aan de Oude Mechelbaan, ligt op het tracé van de Groenen Weghel (Atlas der Buurtwegen: Lindekensweg, weg nr. 93), nog steeds in het Klein Langveld. Tussen de Oude Mechelbaan en de Droeshoutstraat volgt de huidige Guldenboomstraat het tracé van de (vroegere) Droeshoutstraat (deel van weg nr. 16).

Het driehoekig blok gevormd door onze huidige Guldenboomstraat, de Droeshoutstraat en de baan naar het Hof de Gulden Boom (weg nr. 98), is gekend als de Krekelendries.

Een 60-tal meter in de straat dwarst de Oude Mechelbaan de Guldenboomstraat.

Oude Mechelbaan
Dit is de oude heerweg van Aalst (Denderovergang) naar Mechelen (Dijleovergang) over Vilvoorde (Zenneovergang) (weg nr. 4).

Op sommige delen van het traject van de oude heerweg op het grondgebied Opwijk valt het tracé van de nieuwe baan (Steenweg op Vilvoorde, 1827-'29) samen met dat van de oude heerweg. Op andere plaatsen bleven delen van de oude weg bestaan (Klei en vooral op Droeshout -de delen Oude Mechelbaan en Mechelstraat of werden opgeslorpt door de aanpalende percelen. Op sommige plaatsen zien wij het tracé van de oude weg nog in de perceelsgrenzen. In de straatschouwingen staat de baan aangeduid als 'den aelsterschen heirwegh'.

De baan richting west (links) dwarst een 300 meter verder terug de Steenweg op Vilvoorde. Over de steenweg (vanaf de watertoren) heet zij nu Mechelstraat (woonstraat).

Wij stappen in de baan oostwaarts (rechts), tussen links het Hoog Michielsveld (of Hoog Machielsveld) en rechts het Hoog Langveld.

In het Hoog Michielsveld, langs de baan, ligt De Strekke.

Rechts hebben wij zichten op Droeshout 't Stadt, links op het aloude hof 'De Gulden Boom'.

Vóór-links ligt het Hulstveld, met, op ca. 450 meter, de wijk d'Hulst.

Een 250-meter in de baan hebben wij rechts de aansluiting van de verlenging van de huidige Langeveldstraat tot aan de oude heerbaan. De officiële benaming 'Oude Mechelbaan' voor de verbinding tussen de Steenweg op Vilvoorde en de Oude Mechelbaan is dus volledig verkeerd.

Tot voor enkele decennia hadden wij links een weg die, langs weiden en velden, aansloot op de voetweg nr. 15 om de benedenzijde van de Droeshoutstraat (richting Opwijk-centrum) te bereiken. Deze weg nr. 92 tussen het Hoog Michielsveld en het Hulstveld wordt in de gemeentelijke Atlas der Buurtwegen (vermoedelijk verkeerd) 'Stichelweg' genoemd (= weg door de Hoogstichel, die meer oostwaarts ligt aan de overkant van de oude heerweg). Van deze buurtweg is nu echter niets meer te bespeuren.

Indien wij hier de Oude Mechelbaan oostwaarts volgen komen wij op een wandeltracé richting Hulst, dat uitgebreid opgenomen werd in de tekst van onze heemwandeling 'Molenveld, Nanove en d'Hulst' van 24 mei 1992.

Wij nemen de weg rechts, richting Langeveld.

Steenweg op Vilvoorde

Het huis op de hoek van de verbindingsweg en de steenweg, links, is de vroegere herberg van 'Speir' (herberg met erg symbolisch oorspronkelijke naam 'De eerste Steen').

Dit huis, wel enigszins verbouwd, is wellicht het oudste van Droeshout-'t Stad. In zijn 'Handboek tot inlichting' schreef pastoor Eugeen Vermeyen: 'Den 14 nov. 1901. Zijn hier twee lampen gehangen, de ene aan den 'eersten steen'; Herberg. Deze herberg is onmiddellijk gebouwd zoo haast er spraak was van de nieuwe parochie. Er was dan nog geen enkel huis hier in de geburen. De andere lamp is gehangen aan de voorloopige pastorij.'. Deze eigendom en een aantal volgende percelen grond (richting Merchtem), toendertijd eigendom Edward-Jan Vereertbrugghen-Delphina De Coster (Costershof Opwijk), werden op 26 sept. 1905 openbaar verkocht in de herberg 'Den Eersten Steen' zelf (toen uitgebaat door Adolf Van Malderen-Miers). Koper van lot 1 -de herberg met winkel, woonhuis, werkplaats...- was het echtpaar Prosper Van Dooren (kleermaker) - Marie Verhoeven. Na de verkoop en door een verwisseling met een ander perceel werden 'Speir' Van Dooren-Marie Verhoeven ook eigenaar van het perceel ernaast waarop de dochter Valentine en haar echtgenote Frans Van de Cruys (de champetter) in de 50-tiger jaren hun huis bouwden. De huizen (inmiddels verbouwd) op de opeenvolgende percelen naast 'Den Eersten steen' werden dus in elk geval nà 1905 gebouwd.

Op de andere hoek staat de vroegere oude herberg 'Bij Kabot' (Jef Abbeloos, later Rose Abbeloos), een goede dertig jaar geleden omgevormd tot café 'De grote schuur' (Frans Hermans-Aelbrecht). Daarnaast was 't café 'In 't Vet Kieken' (Meysman).

Van hieruit gaan wij naar het kerkhof of keren wij terug naar de ingang van de Sint-Jozefskerk.