'Schrikkelijke moord' te Droeshout in 1905

Een tijd geleden bezorgde pastoor R. Sanders van Droeshout ons een overgeschreven en uitgetypte liedjestekst over de moord op de 24-jarige Theofiel Van Handenhove te Droeshout op 17 december 1905. Mogelijk betreft het een z.g. marktliedje, aanvankelijk gedrukt op een 'vliegend blad', en waar van tekstschrijver, eventuele melodie en zanger ons onbekend zijn.

Het weekblad 'Gazet van Assche' van 24 december 1905 meldt volgend beknopt relaas van de feiten op zondagavond 17 dec.:

Misdaad te Opwijck. - Zondagavond heeft een vreeselijk drama de gemeente Opwijck en het omlig gende in opschudding gebracht.

Ten gehuchte Droeshout had eene groep jongelingen samen den dag in de herbergendoorgebracht, toen er eindelijk twist ontstonddie op zoo'n noodlottige wijze zou eindigen.

De genaamde Th. Van Houdenhoven, 24 jaar oud, werd door zijne moeder afgehaald en naar huis geleid. Doch, alvorens hunne woning te hebben bereikt, werd de jongeling aangevallen en ontving twee geweldige mesteken: een in de arm en een in de onderbuik. Doodelijk getroffen zeeg Van Houdenhoven in de armen zijner moeder neer en was weinige oogenblikken daarna een lijk. Men oordele over de wanhoop der rampzalige moeder, midden in den nacht, bij het lijk van haren vermoorden zoon. De toestand der vrouw is ook bedroevend.

Het parket van Brussel is Maandag ter plaatse der misdaad geweest. Als vermoedelijke dader is aangehouden zekeren Petrus De R.., 24 jaar oud, ook van Droeshout, doch werkende te Maxenzeel. - En wat is nu de oorzaak van dit schrikkelijk drama? Men zegt dat de jongelingen, op wiens gedrag niets te zeggen valt, bij drank waren geraakt en gekrakeeld hadden over een liefdeskwestie.

't is oprecht droevig!

De vermoorde Theofiel Van Handenhove was het jongste kind van acht van Augustus Fredericus ( Meldert 12-3-1839, x Moorsel 2-6-1864 met S.E.L. Saeys, 'landbouwer', 'koopman in melk', 'molensteenschepper') en Sophia Emerentia Leocadia Saeys ( Moorsel 16-3-1837, 'kantwerkster').

Het echtpaar had 8 kinderen, waarvan de drie oudste geboren werden in Moorsel (1867, 1870 en 1872), de volgende twee in Baardegem (1874 en 1876) en drie in Opwijk (1877, 1879 en Theofiel op 13 februari 1881). Drie van de kinderen stierven heel jong.
Het gezin stond te Droeshout gekend als 'te Melkmans'.

Hun oudste kind, Cecilia Florentina ('Fortuna'), Moorsel 2-4-1867, † Baardegem 23-6-1941, huwde op 2-5-1890 te Opwijk met Felix Callaert, 17-1-1867, zoon van Carolus Ludovicus en van Philippina Michiels. Het paar woonde vanaf juni 1890 te Mazenzele (waar hun in 1892 een kind geboren werd) en vervolgens te Baardegem waar van 1894 tot 1906 nog acht kinderen geboren werden (waarvan er twee als kind stierven en één op 24-jarige leeftijd) - zie verder.

Eind 1905, toen de moord werd gepleegd, woonde het echtpaar Van Handenhove-Saeys in de Droes houtstraat nr. 31. Drie ongehuwde kinderen waren nog thuis: Joanna Leontina ( Moorsel 6-12-1870), Henri Alfons ( Baardegem 14-8-1874, landbouwer) en dan Theofiel ( Opwijk 13-2-1881, landbouwer).

Het overlijdensregister van de parochie Droeshout vermeldt: 'Theofiel Van Handenhove hic obiit et sepultus est 17 decembris 1905. Nefarie occisus est.' (Theofiel Van Handenhove overleed hier en werd begraven op 17 december 1905. Hij werd laffelijk vermoord.)
Volgens de overlijdensakte in de burgerlijke stand overleed Theofiel om 11 uur 's avonds.

In de ' Gazet van Assche ' van zondag 12 mei 1906 lezen wij:

Rechtbank van Brussel. - Onze lezers zullen zich nog de vreeselijke misdaad herinneren, welke verle den jaar te Opwijck-Droeshout gepleegd werd. - Een jongeling, Van Audenhove genaamd, werd vermoord onder oogen zijner moeder. Tegen alle verwachting in, zal die zaak niet voor het assisenhof, maar voor de rechtbank komen. Zij zal de 14 Mei opgeroepen worden.

In hetzelfde weekblad van zondag 28 juli 1907 lezen wij:

RECHTBANK VAN BRUSSEL - De moord te Opwijck-Droeshout, gepleegd den 17 December 1905, werd Dinsdag ll. andermaal voor de correctioneele rechtbank van Brussel opgeroepen. Drie betichten zaten op de bank der beschuldiging. Van de 52 getuigen is er echter niet een die kan zeggen wie van de drie de doodelijken steek heeft toegebracht! De debatten hebben twee dagen geduurd. - De uitspraak is weer uitgesteld tot Maandag.

Zeggen wij terloops dat in deze droeve zaak alles in 't fransch werd afgehaspeld, de onderzoeksrechter en procureur geen vlaamsch kennende!... En dat voor een feit, gebeurd in eene Vlaamsche gemeente, welker bewoners wellicht nooit een woord fransch in d'ooren hoorden klinken.

en op 4 augustus 1907:

RECHTBANK VAN BRUSSEL. - Maandag morgend heeft de boetstraffelijke rechtbank uitspraak gedaan in de moord van Opwijck-Droeshout. Geen enkele der beschuldigden was aanwezig. Het vonnis luidt dat de dood van Van Audenhoven veroorzaakt werd door de toegebrachte slagen, doch dat het onder zoek niet heeft bewezen wie van hen de ware plichtige is. - De boetstraffelijke rechtbank verklaarde zich onbevoegd. De 3 betichten zullen voor het Assisenhof verzonden worden. In elk geval moet de kamer van inbeschuldigingstelling nog uitspraak doen.

Begin januari 1906 verhuisde het gezin Van Handenhove-Saeys naar de Kleistraat in Erembodegem.
Hun huis in de Droeshoutstraat, een achteruitbouw later omgebouwd tot schuur, werd gekocht en vanaf 1907 bewoond door Franciscus Philemon Mergan (landbouwer) en zijn echtgenoot Maria Josephina Irma Vanderstraeten (kleermaakster) (gehuwd 14-1-1907). Het huidig huis nr. 176 werd volgens de bewoonster en eigenares (wed. Arthur Dierickx-Marie Leemans) gebouwd in 1915.

Sommige bronnen melden dat ter gedachtenis van Theofiel Van Handenhove, in 1906, nabij de plaats van de moord de kapel Onze-Lieve-Vrouw van het H. Hart opgericht werd (nu Droeshoutstraat nr. 174). De kapel werd wel gebouwd langs de andere kant van het later (1915) gebouwd huis nr. 176 (ten opzichte van het hofgat waar de moord plaats vond).

Andere bronnen ontkennen dit enigszins - zie hieromtrent ook het artikel 'Raadsels rond een kapel in Droeshout' in Het Volk van 21 februari 1995.

Het 'Mergankapelletje' zou gebouwd zijn als belofte of als dank voor de genezing van een kind van het gezin Callaert-Van Handenhove. Volgens een familielid zou het kunnen gaan om een belofte voor genezing van de zoon Franciscus Joannes, Baardegem 26-11-1901, douanier, die op 17 februari 1926, op 24-jarige leeftijd, overleed aan tyfus.

Na hun huwelijk in 1944 gingen Arthur Dierickx († 11 december 1995) en Maria Leemans inwonen bij het echtpaar Mergan-Vanderstraeten, waarvan de vrouw Josephine een tante was van Arthur. De kapel werd vanaf dan onderhouden door Maria Leemans. Het echtpaar Mergan-Vanderstraeten († resp. 1946 en 1970) bleven kinderloos en in 1970 werden A. Dierickx-Michiels eigenaar van de gehele doening, met inbegrip van de grond waar de kapel op staat.

De kapel (gebouw) bleef wel eigendom van de gezusters Léontine Petronella († 1979) en Maria Philomena Goelestina Callaert († 1977), kinderen van Felix en Cecilia Florentina Van Handenhove -zie hierboven- en dus zusters van F.J. Callaert voor wiens genezing de kapel zou zijn gebouwd), wonen de in de Dorpsstraat te Baardegem. Marie Leemans onderhoudt nog steeds de kapel.

Maurice WILLOCX