Op de vlucht van Mazenzele naar Frankrijk

15 mei 1940

Vijf dagen na de inval van het Duitse leger, werd op dinsdag 15 mei 1940, via de radio het bericht verspreid, dat iedere Belgische weerbare man, die de leeftijd van 15 jaar bereikt had, zich diende te voegen bij een van de recruteringscentra van het Belgische leger. Andere verordeningen desaangaande waren er niet.

Naar aanleiding van dit bericht verzamelden zich 26 mannen, die zonder begeleiding en zonder bestemming, per fiets vertrokken op 15 mei rond 13 uur. Wij waren zogezegd op vlucht uit schrik voor de Duitsers. Eigenlijk waren wij op dat ogenblik niets meer dan vluchtelingen en werden wij overal als dusdanig aangezien.
Jozef De Valck (Jef van Valk) nam zo een beetje de leiding van de groep op zich. Via Baardegem, Aalst richting Gent, Kortrijk reden wij langs kleine afgelegen wegen in de richting van Frankrijk.
Na zeven dagen onafgebroken fietsen door Noord-Frankrijk kwamen wij aan te Alençon (50 km. boven Le Mans). In de omgeving van Rouen waren wij ondertussen Marcel en Leo De Nil en hun kozijn Marcel Van Ingelghem verloren. Zij zouden, samen met Leon Arijs en Emiel Verdoodt uiteindelijk in Sommières belanden. Te Alençon werden wij door het stadsbestuur verplicht de trein te nemen, richting Zuid-Frankrijk. De treinreis duurde twee dagen en één nacht, in 'beestenwagens' (goederenwagens) om op 24 mei 's avonds aan te komen in Toulouse. De eerste nacht sliepen wij in de 'velodrome' en 's anderendaags werden wij ondergebracht in een leegstaand lokaal.
De groep van nog 23 Mazelse koppen werd gescheiden. De mannen ouder dan 20 jaar werden op transport gezet met bestemming Châlons-sur-Marne. De overige, nog 14 in getal, verhuisden naar een klein zielig dorpje, dat zelfs op een uitgebreide Michelinkaart niet te vinden is: 'Juille': een boerderij, waar we een paar dagen vertoefden, een vervallen kerkje, een verwaarloosd kerkhof met een paar scheefgevallen verroeste kruisen, van daaruit, steeds te voet, naar de eindbestemming: Gimont (Département de la Garonne, aan de voet van de Pyreneeën, 60 km. van Lourdes).
Ons hotel: een schapestal, lemen muren, strooien dak en een harde gestampte vloer, met als matras enkele centimeters stro !
Einde juni, ongeveer een maand na de overgave van België, ontvingen wij tot ieders verbazing een brief uit Mazel, van de hand van mijn broer Jan. Deze brief kwam ter bestemming via het Rode Kruis, maar passeerde natuurlijk eerst door de handen van de militaire bewaker. Vermits de brief gericht was aan Maurits Heuninckx, mocht ik de brief voorlezen ten gehore van de kameraden.
Volgens dit schrijven was op dat ogenblik alles vrij rustig in Mazel, toch vernamen wij de namen van drie gesneuvelden: Henri Michiels, Ernest Engels en Albert Leemans. Wat ons bijzonder interesseerde was, dat men in Mazel plannen smeedde om ons per autobusje te komen ophalen. Het grootste probleem leek de nodige benzine verzamelen voor de reis heen en terug. De grensovergang doorheen het gedeeltelijk bezette Frankrijk zou geen probleem zijn. Na het voorlezen van de brief moesten wij deze teruggeven maar ook onze identiteitspapieren werden opgehaald. De militaire bewaker vertrouwde het hele zaakje niet !
Maar onverwacht, op 2 augustus moesten wij opstappen naar het station van Gimont. Daar wachtte ons een treinstel 'beestenwagens', via Toulouse en Bordeaux richting 'Belgique'. De treinreis duurde twee dagen en één nacht, zonder begeleiding, zonder enige bevoorrading van eten of drinken, om op zaterdag aan te komen in Brussel-Noord rond 20 uur. Iedereen dacht: 'nu zijn we vrij'!, maar neen ... in 't gelid naar het sportpaleis te Schaarbeek om de nacht door te brengen op de houten piste.

Op zondag 4 augustus waren wij eindelijk vrij. Te voet naar de 'Nord', tram 'A' op naar Asse-Wijndruif.

Wij hadden nog maar enkele stappen in de richting naar Mazel gezet of men wist er reeds van onze komst. Meerderen kwamen ons per fiets toegereden om ons te verwelkomen. Na het nemen van een groepsfoto, eindelijk naar huis, om zich na drie maanden eens degelijk te wassen en te verschonen ! Het was meer dan nodig.

Nu, na 54 jaar vragen wij ons af waarom wij samen zijn gaan lopen, terwijl tientallen, honderdtallen thuis bleven! Als onvolwassenen, eigenlijk grote kinderen, hebben wij meer ontbering doorstaan dan menig Belgisch soldaat, die zelfs geen enkele Duitse soldaat heeft gezien van kort of van ver. Sommigen hiervan worden vereerd met onderscheidingen en decoraties en genieten zelfs een geldelijke vergoeding.

Al hebben wij niet gestreden voor het Vaderland, wij hebben des te meer geleden: honger, dorst, afzondering, overgelaten aan ons lot. Nooit is deze groep gewaardeerd of erkend.